In voor- en tegenslag…

voor-en-tegenslag.jpg

Drie handige tips om te profiteren van tegenslag.

Een teleurstelling bij tegenslag heeft altijd een oorzaak. Soms is dat een mindset, soms is het gedrag. Wanneer jij jouw tegenslag leert begrijpen, kun je iets veranderen. Je kunt bijvoorbeeld iets anders doen of iets anders verwachten. Tegenslag kan een belangrijke les voor je zijn, probeer er daarom uit te halen wat erin zit! Wanneer je niet adequaat omgaat met jouw tegenslagen, zal de uitdaging op je pad blijven komen. Je stoot je dan regelmatig aan dezelfde steen. Totdat we iets gaan leren. Tijd dus om te onderzoeken wat jij kunt halen uit zo’n tegenslag en hoe je ervoor zorgt dat het een waardevolle ervaring wordt, in plaats van weer een teleurstelling.

1. Verwachtingen versus prestaties

Besef je dat een tegenslag alleen maar kan bestaan bij de gratie van een bepaalde verwachting. Omdat je een bepaald resultaat verwacht, ervaar je tegenslag wanneer het anders loopt dan gepland, gehoopt of gewenst. De eerste stap is daarom om direct te achterhalen of jouw verwachting wel reëel was. Grote kans dat jouw tegenslag niets te maken heeft met de inzet van jou of jouw teamgenoten.

Het mislopen van een deal met een bestaande klant kan bijvoorbeeld een signaal zijn dat jouw verwachtingen niet reëel waren. Wellicht lag de koopbereidheid van de klant op een ander niveau, zijn de verwachtingen van de koper anders of ben je ervan uitgegaan dat jij er weinig moeite voor zou hoeven doen. Je hebt dan niet gefaald in de uitvoering, maar gefaald in managen van je eigen verwachtingen.

Wat kun je daarvan leren? In eerste instantie kun je achterhalen waar jouw verwachtingen vandaan komen. Welke eindsituatie heb jij voor jezelf geschetst in een situatie waarin je tegenslag ervoer? Ook is het waardevol om te onderzoeken hoe je tot deze verwachtingen bent gekomen. En vooral … hoe zou je dit, in soortgelijke situaties in de toekomst kunnen doen? Communiceer je verwachtingen duidelijk aan de ander en wees flexibel bij het scheppen en bijstellen van je verwachtingen. De kans is dan groter dat je al op voorhand duidelijk krijgt wat je extra of juist minder kunt doen om het gewenste eindresultaat te behalen.

2. Welke ontwikkeling heb jij te maken (en wil je maken)?

In iedere tegenslag zit een wijze les en deze biedt jou de mogelijkheid om verder te groeien. Om je vaardigheden aan te scherpen of je mindset te veranderen. Wanneer je hebt ontdekt dat het niet zozeer aan de verwachtingen ligt, zoals hiervoor beschreven, is het zinvol om de inspanningen onder de loep te nemen. Kijk eens terug op de situatie en onderzoek welk gedrag heeft geleid tot de tegenslag. Vaak is het een combinatie van factoren. Probeer daarom te achterhalen welke factor van doorslaggevende betekenis is geweest. De vraag hierbij is: Wat is niet gedaan of juist wel, wat heb je te weinig gedaan of waar heb jij je teveel ingespannen? Want wanneer het resultaat anders is dan je had mogen verwachten, dan is er een kans voor verdere ontwikkeling.

Je kunt je vaardigheden aanscherpen om als persoon of als team bepaalde resultaten op een andere manier te bereiken. Werk je voldoende aan het verbeteren van bepaalde vaardigheden, dan komen de resultaten daarna vaak wel. Steek je tijd en energie daarom in het vinden van dat deel van ‘de kunst’ die je waarschijnlijk nog niet helemaal in de vingers hebt. En maak dan een keuze. Je hoeft natuurlijk niet van iedere 6 een 9 te maken, maar zorg ervoor dat je minimaal een voldoende scoort op alle vaardigheden die van belang zijn. Kijk waar jouw groeimogelijkheden liggen en maak bewust een besluit wat je ermee gaat doen. De ene keer maak je van een 5 een 6, de andere keer kies je ervoor om van een 7 een dikke 9 te maken. Of kies om niets te doen en leef met de consequenties, aan jou de keuze.

Besluit je te werken aan je ontwikkeling? Dan kan de groei zitten in het verder optimaliseren van een proces, het verbeteren van communicatievaardigheden, maar het kan ook een persoonlijk inzicht zijn. Een inzicht waardoor je ontdekt dat je van nature geneigd bent om te veel of juist te weinig te doen om iets te bereiken. Een coach of trainer kan je daar prima bij helpen, bijvoorbeeld door het bieden van reflectie, het aanreiken van instrumenten om te verbeteren of om gestructureerd te oefenen. Wanneer je, eventueel samen, aan de slag gaat met het verfijnen van je technieken, zal je ontdekken dat je gestelde doelen steeds makkelijker gaat behalen.

Onlangs ervoer ik zelf een tegenslag: ik moest twee teamsessies afzeggen in een week. Als je mij een beetje kent, weet je dat dit het laatste is dat ik zou doen. Door griep en een zere keel kon ik echter nauwelijks praten. Ik baalde er behoorlijk van, toch moest ik de sessies annuleren! Voor mij was deze ervaring een les in beter luisteren naar mijn lichaam. Mijn keelpijn kondigde zich al enkele dagen ervoor aan en toch bleef ik stug doorgaan. De dag ervoor stond ik met keeltabletten en sjaal al snotterend voor een team. Wanneer ik beter naar mijn lichaam had geluisterd, had ik het wat rustiger aan gedaan. Precies waar mijn ontwikkeling zit: Rust inbouwen als het lichaam erom vraagt.

Wat kun jij leren van je laatste tegenslag? Waarin ben jij voorbij gegaan aan jezelf of heb je een belangrijk signaal over het hoofd gezien? Is een project mislukt, dan is niets waardevoller dan samen terugkijken op het proces. Welke ontwikkeling heb je als team of individu te maken? Waar zit je groei en hoe zou je dezelfde klus in de toekomst op een andere manier aanvliegen?

3. Anders kijken, anders doen… Perceptie!

Het kan natuurlijk dat je tegenslag voortkomt uit een verkeerde interpretatie. Ikzelf denk regelmatig aan deze uitspraak: ‘Als je doet wat je altijd deed, zal je krijgen wat je altijd kreeg’. Wanneer we gewend zijn om op een bepaalde manier een bepaald resultaat te bereiken, wordt dat langzaam maar zeker onze ‘waarheid’. Ervaringen uit het verleden lijken dan garanties voor de toekomst te kunnen bieden. Deze aanname kan funest zijn. We zetten onszelf klem als we ervan uitgaan dat het succes altijd automatisch komt na onze ‘standaard manier’ van handelen. Techniek verandert, mensen veranderen, systemen veranderen. Wanneer alles om ons heen verandert, moeten we er niet van uitgaan dat onze oude, geijkte manieren nog hetzelfde resultaat zullen opleveren. Wanneer we zo gaan geloven in onze eigen waarheid, dat we gaan denken dat het ‘de waarheid’ is, zullen we vroeg of laat tegenslag ervaren.

Onlangs sprak ik een interim-manager die nogal zelfverzekerd was. Al jaren was hij zeer succesvol in het aansturen van verschillende teams en dat waar hij voor werd gevraagd. Toen hij ondanks zijn vele inspanningen toch behoorlijke tegenslag ervoer bij een nieuw team, twijfelde hij aan de capaciteiten van de teamleden. Deze ervaren manager was gepokt en gemazeld, maar dit had hij niet eerder meegemaakt. Hij vertelde mij: ‘dit is echt een uitzonderlijk onvolwassen team’. Hij raakte behoorlijk gefrustreerd omdat het team in zijn ogen niet wilde veranderen. De omslag kwam toen hij opnieuw met interesse ging kijken naar zijn eigen gedrag en dat van de teamleden. Hij ontdekte dat het team in de weerstand zat omdat hij zijn gelijk wilde opleggen. Na dit inzicht nam hij een stap terug, ging het team ondersteunen en merkte direct dat zijn perceptie het team beperkte. Door meer ruimte te bieden, liep alles opeens een stuk flexibeler. De crux zat in het doen van de verkeerde aannames.

Blijven leren of kies ervoor om het te laten…

De kunst is om iedere tegenslag te zien als een manier om verder te groeien. Het hoeft niet, maar je hebt altijd een keuze. Ervaar de tegenslag, baal ervan en zoek daarna met oprechte interesse uit hoe het heeft kunnen gebeuren. Wanneer je je eigen verantwoordelijkheid neemt, krijg je ruimte om iets anders te doen. Wanneer je echt bereid bent om jezelf kwetsbaar op te stellen, ontdek je direct de mogelijkheden voor verdere ontwikkeling. Besef dat tegenslag een belangrijk (en vaak onvermijdelijk) leermoment is om jezelf te verrijken met nieuwe gezichtspunten, ontdekkingen en vaardigheden om duurzaam succes te bereiken! Veel succes met het blijvend verbeteren of met de keuze om het niet te doen!